HỌC NGÀNH GÌ ĐỂ KHÔNG THẤT NGHIỆP?
Phân tích xu hướng ngành nghề và dự báo nhân lực đến năm 2030
Trong giai đoạn hậu COVID-19, cùng với quá trình chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng, thị trường lao động Việt Nam đang chứng kiến sự thay đổi lớn về nhu cầu ngành nghề. Không ít sinh viên tốt nghiệp đại học nhưng thất nghiệp, trong khi doanh nghiệp lại thiếu hụt lao động có kỹ năng phù hợp.
Vấn đề không nằm ở chỗ “thiếu việc” mà là thiếu sự tương thích giữa đào tạo và thị trường lao động thực tế. Để tránh rơi vào nhóm “cử nhân thất nghiệp”, việc lựa chọn ngành học cần dựa trên các dự báo dài hạn và thống kê nhân lực thực tế.
Xu hướng ngành nghề đến năm 2030: Nhu cầu dịch chuyển mạnh
Theo báo cáo mới nhất từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (MOLISA), giai đoạn 2021–2030, nhu cầu lao động có trình độ cao sẽ tăng mạnh, đặc biệt ở các nhóm ngành:
- Công nghệ thông tin, dữ liệu và chuyển đổi số
- Y tế và chăm sóc sức khỏe
- Công nghiệp chế biến – chế tạo công nghệ cao
- Tài chính – ngân hàng, logistics
- Năng lượng và môi trường
- Giáo dục – đào tạo nghề chất lượng cao
Dự kiến, nhóm ngành kỹ thuật – công nghệ – máy tính sẽ chiếm khoảng 35–40% tổng nhu cầu tuyển dụng tại các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng từ năm 2025 trở đi.
1. Công nghệ thông tin và Khoa học dữ liệu: Khát nhân lực trầm trọng
Theo báo cáo nhân lực quý IV/2024 tại TP.HCM, nhóm ngành CNTT chiếm hơn 20% tổng số việc làm mới. Các tập đoàn trong nhiều lĩnh vực như ngân hàng, bán lẻ, sản xuất đều tuyển kỹ sư phần mềm, AI, phân tích dữ liệu… với mức lương khởi điểm từ 15–25 triệu/tháng.
Cơ hội việc làm đến 2030:- Kỹ sư AI/ML, Blockchain Developer
- Data Analyst, Data Engineer
- Chuyên viên An ninh mạng
- UX/UI Designer, Fullstack Developer
Thách thức: Nhiều sinh viên học CNTT nhưng thiếu kỹ năng thực hành, tiếng Anh yếu, không đáp ứng nhu cầu thực tế.
2. Ngành Y tế – Sức khỏe: Nhu cầu không bao giờ bão hòa
Việt Nam hiện thiếu gần 20.000 bác sĩ và hơn 50.000 điều dưỡng. COVID-19 càng cho thấy rõ tầm quan trọng của ngành y, đặc biệt tại vùng sâu vùng xa.
Nhu cầu cao ở các vị trí:- Bác sĩ đa khoa, bác sĩ gia đình
- Điều dưỡng, kỹ thuật viên xét nghiệm
- Tâm lý học lâm sàng, phục hồi chức năng
- Dược sĩ lâm sàng
Lưu ý: Ngành Y học lâu, khó và chi phí cao, nhưng tính ổn định cao và ít lo thất nghiệp.
3. Kinh doanh – Marketing – Tài chính: Cạnh tranh nhưng nhiều cơ hội
Doanh nghiệp hiện cần người có tư duy dữ liệu, hiểu công nghệ và thích nghi nhanh.
Kỹ năng nổi bật:- Marketing số, phân tích hành vi khách hàng
- Quản lý chuỗi cung ứng, thương mại điện tử
- Fintech, blockchain ứng dụng
Xu hướng: Nhiều cử nhân khối kinh tế phải học thêm SQL, Power BI, Google Analytics để tăng khả năng cạnh tranh.
4. Công nghiệp chế biến – chế tạo: Thiếu hụt kỹ thuật viên
Theo chiến lược đến 2030, chế biến – chế tạo công nghệ cao là ngành trọng điểm, nhưng thiếu lao động kỹ thuật lành nghề.
Vị trí tiềm năng:- Kỹ sư cơ điện tử, tự động hóa
- Lập trình hệ thống nhúng
- Vận hành robot công nghiệp
Nhiều khu công nghiệp lớn đang phải tuyển nhân sự từ tỉnh khác vì thiếu hụt tại chỗ.
5. Năng lượng tái tạo – Môi trường: Ngành mới nhiều triển vọng
Việt Nam đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Cơ hội lớn cho ngành điện – môi trường – bền vững.
Cơ hội nổi bật:- Kỹ sư điện mặt trời, điện gió
- Chuyên viên môi trường doanh nghiệp
- Tư vấn phát triển bền vững
Lợi thế: Ngành mới, ít cạnh tranh, có cơ hội học bổng và làm việc quốc tế.
Kết luận: Chọn đúng ngành, học đúng cách
Không có ngành nào đảm bảo 100% có việc làm, nhưng nếu:
- Chọn ngành theo xu hướng dài hạn
- Rèn kỹ năng thực tế, tiếng Anh tốt
- Có tư duy học suốt đời
… thì rủi ro thất nghiệp gần như bằng 0.
3 yếu tố cần nhớ khi chọn ngành:- Xu hướng xã hội: Dựa vào dữ liệu chính thống và báo cáo dự báo.
- Thế mạnh bản thân: Căn cứ vào khả năng, sở thích, tính cách.
- Tư duy học suốt đời: Đại học chỉ là điểm bắt đầu – hãy luôn cập nhật!
Nguồn tham khảo đáng tin cậy
Tác giả: Đặng Kim Thi
Đăng nhận xét